چون طراحی ها به صورت خودکار هستند، هیچ ارزشی برای کلکسیون دارها ندارند. این واقعیت که به بعضی از ارتباطات انسانی مورد نیاز است، بدین معناست که آنها باید در سطح متوسطی قیمت گذاری شوند. فرش های دستباف به مراتب با دوام ترین نوع فرش هایی هستند که می توانید خریداری کنید. فرش دستباف ایجادشده توسط هنرمند ماهر، این پتانسیل را دارد تا قرن ها باقی بماند. چون این فرش ها با ماشین های درجه بندی شده و برنامه ریزی شده ساخته می شوند، لذا هر فرش ماشینی، کاملا یکپارچه است.
در این گونه فرشها در نقش ها و دور حاشیه ها به جای پرز پشمی از ابریشمی استفاده می شود و معمولاً چله اینگونه فرشها از ابریشم است. به فرشی که تار و پود آن از جنس پنبه و پرز آن پشمی باشد می گویند. لازم به ذکر است که در میان ایلات و عشایر به جای نخ پنبه از پشم استفاده می شود. طرح فرش های ترکمن از لحاظ هندسی و شکستگی خطوط در ردیف طرح های ایلی و خاص مردم کوچ نشین است که بطور ذهنی و بدون نقشه بافته می شود. ترکمنی قاب یمونی، ترکمنی شانه ای، ترکمنی غزال گز(چشم آهو)، ترکمنی آخال، ترکمنی چهار قاب، ترکمنی خورجینی و ترکمنی قاشقی طرح های فرعی این طرح را تشکیل می دهند. فرشی که چله آن پشم می باشد اما کلیه زمینه آن از ابریشم بافته شده است.
- طبیعت و محیط زندگی آنها به ساده ترین شکلی در طرح این فرش ها منعکس شده است.
- فرشهای گل‌ابریشم را معمولاً با پشم می‌بافند؛ اما در چله فرش، نقوش و دور حاشیه‌های آن به‌جای استفاده از پرز پشمی از ابریشم استفاده می‌کنند.
- علیرغم ماده مورد استفاده، تمایز روشنی در چگونگی استفاده از این فرش ها، بخصوص در نواحی پر ترافیک دیده می شود.
- منظور از تراکم در فرش دستباف میزان و تعداد گره و ریشه بافته شده در هر 7 سانتی متر است.
فرش های ماشینی، به سرعت ساخته شده و با موادی از قبیل پشم و الیاف مصنوعی مانند پلی پروپیلن، نایلون، پلی استر، آکریلیک و ابریشم تولید می گردند. این فرش ها به صورت الگوی بافت مسطح، تولید شده و هیچ پایه چوبی ندارند. با این نوع بافت، فرش ها قابل حمل بوده و می توان آنها را در هر مکانی استفاده کرد و زیبایی خاصی به فرش داده است. استادکاران، فرش های دستباف را دقیقا با دست تولید می کنند و از رشته های تکی پارچه و الیاف استفاده می کنند. ساخت آنها در کل سال، براساس طراحی، اندازه و مهارت استادکار طول می کشد. تنوع در روش تولید، اندازه، جنس، رنگ و تفاوت‌های ظاهری و ساختاری همگی باعث شده است که فرش دستباف ایران دارای انواع مختلفی باشد که هر یک نام مشخصی دارد.
اندازه رایج فرش های دستبافت
در پشت هر فرش بافته شده سرشار است از زحمات، رمز و راز‌ها و احساس‌های گره خورده در تار و پود فرش، به این دلیل است که فرشهای دستباف ایرنی از اصیل‌ترین فرشها در سراسر دنیا هستند. موضوع الیاف طبیعی به قدری مهم است که حتی در میان الیاف‌های طبیعی بافندگی، برخی از آنها نسبت به سایرین گران‌تر هستند. معمولا ابریشم و پشم ماکویی در بین الیاف‌های طبیعی از ارزش و اصالت بیشتری برخوردار هستند. بافندگان معمولا در بافت فرشهای دستباف از ترکیب چند الیاف طبیعی در تار و پود آنها استفاده می‌کنند تا فرش بافته شده از با قوام و زیبا‌تر باشد. الیاف اولیه در تولید فرش یکی از عوامل مهم در اصالت فرش است و همچنین نقش مهمی در قیمت نهایی فرشهای طبیعی خواهد داشت.
قیمت فرش دستبافت کاشان، تبریز و اردکان 6 ،9 و 12 متری (26 آذر)
راهروها، یکی دیگر از محل‌هایی هستند که می‌توانید فرش دستباف خود را به روی آن پهن کنید. از آن‌جایی که راهروها یکی از رایج‌ترین مکان‌های قرارگیری فرش است، بسیاری از فرشها در ابعاد و اندازه‌هایی مخصوص راهرو بافته می‌شود تا به راحتی بتوانید از آنها استفاده کنید. ورودی منازل، یکی از مکان‌های مناسب برای قرار دادن فرش دست باف است.
هر منطقه و شهری به خاطر شرایط خاص جغرافیایی، فرهنگی و مواد اولیه‌ای که به آن دسترسی دارد، فرشهای متفاوتی نسبت به دیگر اقوام دارد. در ایران طایفه‌های مختلف از قبیل قشقایی و بختیاری دارای سبک بافت مخصوص به خود هستند. همچنین شهرهای مختلفی نیز هستند که درزمینهٔ بافت فرش بسیار سرآمد هستند. اما پذیرایی و اتاق‌های نشیمن، جز اصلی‌ترین محل قرارگیری فرش دست باف است که جذابیت این محیط را چشم‌نواز می‌کند.
فرشهای ماشینی عمدتا از الیاف‌های مصنوعی در فرآیند بافت خودت استفاده می‌کنند. علت استفاده این کارخانه‌ها از الیاف‌های مصنوعی، ظرفیت ماشین‌های بافت است. به دلیل اینکه انسان در بعضی موارد به دقت بالای ماشین آلات صنعتی می‌بازد، این تفاوت در دو سمت فرش وجود دارد. برای درک بهتر اگر شما از بخش میانی طراحی فرش آن را تا بزنید متوجه چند اختلاف در واحد سانتی‌متر خواهید شد. این اختلاف باعث کم ارزش شدن فرش نمی‌شود اما در بعضی موارد معیار مناسبی برای تشخیص دستباف بودن فرش است. لازم به ذکر است تفاوت ابعاد فرش در محصولات کوچک‌تر مانند قالیچه ممکن است بیشتر احساس شود.
فرش‌هایی را که از ابتدا زبر هستند، خریداری نکنید زیرا در تمامی مراحل مصرف، از راه رفتن روی آنها گرفته تا تمیز کردنشان کیفیت خوبی نخواهند داشت. فرشهای ابريشم تبریز به صورت گل ابريشم، تمام ابريشم و يا چله ابريشم بافته می شود، که در این بین قالیچه های چله ابریشم نسبت به سایر گزینه ها توانسته محبوبیت بسیار بالاتری پیدا کند. در ابتدا قالی بافی در این ناحیه به صورت بافت در طرح های ساده روستایی پیش می رفت و تعداد رج شمارها تنها به 24 ختم میشد، ولی امروزه با پیشرفت این هنر در شهر تبریز شاهد بافت فرش هایی با رجشمار 110 نیز می باشیم.
البته این مسئله به ندرت در فرشهای اعلا و بسیار ظریف دستباف دیده می‌شود. جلا و زیبایی فرشهای دستباف بعد از گذشته زمان و استفاده شدن، بیشتر می‌شود. اما فرشهای ماشینی به مرور زمان زیبایی و کیفیت اولیۀ خود را از دست داده و کهنه و فرسوده می‌شوند. در بخش‌های قبلی مجله خبری فرش مقاله ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر کدام از فرشهای ماشینی و دستباف گفته شد. اما شاید ممکن است هنوز در انتخاب بین این دو گزینه مردد باشید. به همین جهت ما در این بخش به مقایسۀ کلی ویژگی‌های فرش ماشینی و دستباف می‌پردازیم تا تصمیم‌گیری برایتان راحت‌تر شود.
مضاف براینکه فرش دستی بر اثر پا خوردن تحلیل نرفته و بر زیبایی آن افزوده می شود. قالی‌های دستبافت مانند سایر مدل‌های فرش و محصولات مشابه خود، در ابعاد و اندازه‌ای متغیر تولید می‌شوند؛ لذا ابعاد این نوع فرشها می‌تواند از جمله عواملی تاثیرگذار در هزینه پرداختی برای تهیه و خریداری آنها باشد. تقارن و یکدست بودن طرح‌ها در فرش ماشینی بیشتر از فرشهای دستباف است. اما در اغلب فرشهای دستباف به علت خطای انسانی، ممکن است بعضی قسمت‌ها و طرح‌ها نامتقارن باشند.